Bu yazıda aynı bilginin Bloom’un taksonomisinde farklı düzeylerde nasıl ölçüldüğüne daire bir deneme yapılmıştır.
BENJAMIN BLOOM’UN TAKSONOMİSİ ILE UYUMLU SORU ÖRNEKLERİ
Soruların sorulacağı konu: Eğitimin ve öğretimin tanımları
Dikkat edilecek olursa madde numarası arttıkça ölçülen bilgiye sahip olmanın kalitesi artmaktadır. Örneğin 1. Maddeye sadece hafıza kuvveti ile doğru cevap verilebilirken 3. Soruya cevap verebilmek için eğitim ve öğrenme kavramlarını ayrı ayrı bilmek ve aralarındaki ilişkiyi kurabilir hale gelmiş olmak gereklidir (Bu bilgilerin eğitim esnasında verilmediği varsayılmaktadır). 5. Soruyu doğru yanıtlayabilmek için ise hem eğitimin tanımını bilmek, hem eğitim ve öğrenme ilişkisini bilmek ve bu iki bilgiyi birleştirerek daha önce rastlamadığı bir problem durumuna çözüm bulmak durumundadır. Burada önemli olan bu soruların hepsinin aslında “eğitim”i biliyor olmayı ölçtüğüdür. Fakat bu sorulara sırasıyla doğru cevap verebilmek için daha “kaliteli” bilgiye ihtiyaç vardır. Üst düzey düşünme beceri denirken kastedilen de bu daha kaliteli bilme halidir.
BİLGİ (HATIRLAMA): Ezber Sorusu- Alt Düzey soru
- Aşağıdakilerden hangisi Eğitim’in tanımıdır?
A. Öğrencinin davranışlarını kendisinin değiştirmesi sürecidir
B.Yaşantılar sonucu davranışların değişmesi sürecidir
C. Davranışların yaşantılarla uyumlu hale gelmesi için değiştirilmesi sürecidir
D.Davranışların yaşantılar sonucu istendik yönde değiştirilmesi sürecidir
E. Öğrencinin yaşamını istediği yönde değiştirmesi için davranış kazanma sürecidir
Cevap : D
KAVRAMA (ANLAMA): (İlişki Kurma, benzerliği farkı görme, gafik okuma sorusu) Alt düzey soru
2. Bazı uzmanlar, eğitimin amaçlı bir süreç olduğunu öğrenmenin ise belli amaç olmadan da gerçekleşebileceğini savunmaktadır.
Aşağıdakilerden hangisi eğitim ile öğrenmeyi yukarıdaki ifadeye uygun olarak ayırt eden bir örnektir?
| Öğrenme | Eğitim | |
| a. | Bir kedinin sürekli yemek aldığı saatte yemek kabına yaklaşma isteği hissetmesi | Bir kedinin, yemeğini kabının dışına çekerek yediğinde yemeği alındığı için sadece kabında yemesi |
| b. | Bir öğrencinin öğretmeni azarlamasın diye ödevlerini düzenli yapması | Bir öğrencinin, ödevlerini sıkıcı bulduğu için ailesine ödevim yok diyerek ödevden kurtulacağını düşünmesi |
| c. | Bir bebeğin limon yediğinde ağzının sulanması | Bir bebeğin limon gördüğünde ağzının sulanması |
| d. | Önlüğüne dökmeden yemek yiyen çocuğa şeker verildiği için çocuğun yemek dökmemeye çabalaması | Önlüğüne her yemek döküşünde annesi tarafından azarlanan ve üzülen bebeğin önlüğünü gördüğünde üzülmesi |
| e. | İnternette içeriğin özgür olduğunu öğrenen kullanıcıların kendi görüşlerini daha çok belirtmeye başlaması | İnternette eğlenceli içeriğin kullanıcılar tarafından daha çok tercih edilmesi |
Cevap: A
UYGULAMA: Öğrendiklerinden yararlanıp yeni bir problemi çözme sorusu. Üst düzey bilme sorusu
3. Bir öğretmenin sınıfında ders etkinliklerine katılmakta zorluk yaşayan bir öğrenci bulunmaktadır. Öğrenci sık sık öğretmenin sözünü kesmekte, dersle ilgisiz konuşmalar yapmakta, arkadaşlarını rahatsız etmekte ve ödevlerini düzenli yapmamaktadır. Öğretmen öğrencinin ailesiyle yaptığı görüşmelerde öğrencinin zekâsının normalin biraz altında olduğu bilgisini edinmiştir. Ayrıca öğrencinin dikkat eksikliği de bulunmaktadır.
Yukarıdaki öğrencinin derse katılımını arttırabilmek için öğretmenin aşağıdakilerden hangisini yapması en uygundur?
A. Öğrenciyle sık sık konuşarak onu anladığını söylemesi
B. Başka öğrencileri örnek göstererek modeller oluşturması
C. Yanlış davranışları için ceza verirken doğru davranışlarını ödüllendirmesi
D. İstenmeyen davranışlarını görmezden gelmesi
E. Öğrencinin yanlış davranışlarının sonuçlarını düşünmesi için time-out yöntemini kullanması
Cevap: C
Not: Yukarıdaki sorunun uygulama düzeyinden ölçüm yapabilmesi için benzeri soruların sınıfta çözülmemiş olması ya da ders materyalinde örneğinin bulunmaması gerekir. Aksi durumda sorular kavrama düzeyinde ölçme yapar.
ANALİZ:Bir bütünü parçalarına ayırabilme sorusu. Üst düzey bilme sorusu
4. Bir Filozof eğitimi “Bireyin kamu yararına kendi aklından vazgeçmeye ikna edilme süreci” olarak tanımlar. Bu tanıma göre birey kendi aklından tamamen vazgeçerek aklını sadece kamu yararına çalıştırır hale geldiğinde eğitim başarıya ulaşmış demektir. Bireyin kendi aklından vazgeçme işlemine ikna olabilmesi için bireyin üzerinde uzun süre uğraşmak gerekir. Bahsedilen filozofa göre toplumlar, bireyleri ikna etmeye çabalamak yerine çok küçük yaşlarda okullara alarak erkenden kamu yararına düşünür hale getirirler.
Yukarıda bahsedilen eğitim tanımı içinde hangi öge yer almazsa, tanım öğrenmenin geleneksel tanımına dönüşmüş olur?
A. Kamu yararı
B. Kendi aklı
C. Birey
D. İkna edilme
E. Süreç
Cevap: A
SENTEZ: Parçalardan bir bütün oluşturabilme sorusu. ÜSt düzey bilme sorusu
5.
- Öğrencilerin bir kısmı ders materyalini kullanmamaktadır.
- Derslere katılmayan öğrenciler de bulunmaktadır
- Ders etkinlikleri öğretim elemanları tarafından aksatılmadan devam ettirilmektedir
- Derse devam edip ders materyalini kullanan öğrenciler de bulunmaktadır
- Öğrencilerin tümünün başarı puanları düşük ve birbirine denk sayılabilecek kadar yakındır
Yukarıdaki koşullar dikkate alındığında aşağıdaki çıkarımlardan hangisine varılabilir?
A. Yapılan sınavlar çok zordur
B. Öğrencilerin motivasyonu düşüktür
C. Öğretim elemanlarının motivasyonu düşüktür
D. Eğitim süreci iyi kurgulanmamıştır
E. Ders materyali anlaşılır değildir
Cevap: D
DEĞERLENDİRME: Verilen kriterlere göre karar verebilme sorusu. Üst düzey bilme sorusu
- Son yapılan Milli Eğitim şurasında alınan kararlar doğrultusunda, öğrencilerin Bloom’un taksonomisinin üst basamaklarındaki eğitimsel kazanımları edinebilme ihtimalleri için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A. Seçmeli derslerin sayısının arttırılması öğrencilerin en azından kavrama düzeyinde öğrenme gerçekleştireceklerini garanti altına almaktadır
B. Arapça dersinin ilkokulda verilecek olması ülkemizdeki Arapça konuşan nüfusun hızla arttığı dikkate alınırsa en azından uygulama düzeyinde kazanımlar elde edilmesini sağlayacaktır
C. İlkokullarda Yapılandırmacı eğitim anlayışına dayalı ürün ortaya koyma etkinliklerinin sayısının arttırılmasının önerilmesi duyuşsal alanın en az örgütleme basamağından kazanımların edinilmesini garanti altına alacaktır
D. İlkokullarda tekli öğretime geçilmesi önerisi öğrencilerin eğitim hedeflerinin tamamına erişmesi garantisini beraberinde getirecektir
E. seçmeli ders modülünde yer alan fen bilimleri alanına fen bilimlerine giriş dersinin konulması temel kavramların iyi öğrenilerek taksonominin üst düzeyinde kazanımlar edinilmesine yardımcı olacaktır.
Cevap: C
Başka bir konuda aynı işlemin denenmesi
Ölçülecek konu: Güvenilirlik
1. Bir ölçümün her tekrarda aynı sonucu vermesi o ölçümün hangi özelliğe sahip olduğunu gösterir?
A. Geçerlilik
B. Güvenirlik
C. Objektiflik
D. Duyarlılık
E. Eşitlik
Cevap : B
Not: Yukarıdaki iki soruda kullanılan ifadeler ders materyalinde ya da ders esnasında birebir kullanılmış olması durumunda bu sorular bilgi düzeyinde ölçüm yaparlar.
2. Yukarıda bir testin iki kez uygulanmasından elde edilmiş sonuçların çizgi grafiği verilmiştir. Bu çalışmanın sonucuna göre testin güvenirliği aşağıdaki değerlerden hangisine daha yakındır?
a. -1,00 b. -0,50 c. 0,00 d. 0,50 e. 1,00
Cevap: D
Not: Yukarıdaki iki sorunun kavrama düzeyinde ölçüm yapıyor olması için sorularda kullanılan materyallerin derste ya da materyalde hiç kullanılmamış olması gerekir. Aksi durumda bu sorular bilgi düzeyinde ölçüm yapıyor olurlar.
Uygulama
3. Madde güçlüklerinin tamamı 0,50 olan 10 maddelik bir ölçme aracının standart sapması 10’dur. Bu ölçme aracının KR20 güvenirlik değeri aşağıdakilerden hangisidir?
a. 0,50 b. 0,63 c. 0,75 d. 0,83 e. 0,95
Cevap: D
Analiz
4. Geleneksel güvenirlik belirleme yöntemleri ölçümlerin en az iki kez tekrar edilmesini gerektirir. Oysa bugünün modern güvenirlik belirleme yöntemleri ilgilenilen değişkenin açıklanabilen ortalama değişkenlik miktarına dayanmaktadır. Bu nedenle artık güvenirlik, tekrarlı ölçümlerin benzerliği değil ele alınan konu hakkında daha çok bilgi edinebilmek demektir.
Bir ülkede modern güvenirlik anlayışına geçiş, yapılan yayınlara ve sunulan bulgulara rağmen beklendiği kadar hızlı gerçekleşmemiştir. Aşağıdakilerden hangisinin sağlanması bu ülkede geleneksel güvenirlik anlayışından modern güvenirlik anlayışına geçişi daha çok hızlandır?
A. Modern güvenirlik belirleme yaklaşımının yayınlarda daha sık kullanılması
B. Modern güvenirlik belirleme yaklaşımının tanıtımının arttırılması
C. Ortalama değişkenlik kavramının tanıtımına önem verilmesi
D. Tekrarlı ölçümün güvenirliğin daha az bilgi veren bir kestirimi olduğunun gösterilmesi
E. Güvenirliğin geçerlilikten daha az önemli olduğunun gösterilmesi
Sentez
Cevap : D
5. Bir ölçme aracı bir gruba eğitim sürecinin durduğu bir dönemin başında ve sonunda olmak üzere iki kez uygulanmıştır. İki uygulamadan elde edilen puanlar arası korelasyon 0.66 bulunmuştur. Araştırmacı son uygulamadan elde ettiği madde puanlarından yola çıkarak maddelerin iç tutarlılığını KR20 yöntemiyle hesaplamış ve 0,89 bulmuştur. Ölçme aracının iki yarı güvenirliği ise 0,83’tür. Araştırmacı bu ölçme aracını 1 yıl sürecek bir eğitim sürecinin başında ve sonunda kullanarak eğitimin etkili olup olmadığını test etmeyi amaçlamaktadır.
Yukarıda anlatılan ölçme aracının güvenirlik değerleri ve araştırmanın amacı dikkate alındığında aşağıdaki çıkarımlardan hangisi doğru kabul edilebilir?
A. Ölçme aracı araştırma amacına orta düzeyde uygundur
B. Araştırmanın bu ölçme aracıyla gerçekleştirilmesi durumunda araştırmanın amacı için gerekli olan güvenirlik katsayısının düşük olması nedeniyle sonuçlar hatalı olacaktır
C. Araştırmacının KR20 değerini yüksek bulması maddelerin hepsinin aynı özelliği tutarlı bir şekilde ölçtüğünü gösterdiğinden ölçeğin araştırma amacına yüksek düzeyde hizmet ettiğinin bir kanıtı olarak kullanılabilir.
D. Ölçme aracının güvenilirlik değerlerinin yüksek çıkması ile araştırmacının amacı birbirinden farklı özellikler olduğundan herhangi bir karar vermek mümkün değildir
E. Araştırmanın tekrarlanarak bu değerlerin yeniden elde edilebildiğinin bir kez daha kontrol edilmesi gerekmektedir
Cevap: B
Değerlendirme
6. Maddelerinin her birinin ilgilenilen özelliği mümkün olan en az hata ile ölçtüğünden emin olmak isteyen bir öğretmenin geliştireceği ölçme aracının güvenirliğini aşağıdaki yöntemlerden hangisiyle bulması beklenir?
A. Test-Tekrar test
B. Eşdeğer testler
C. İki yarı
D. KR20
E. Standart hata
YARATMA (ÜRETME):
Bu düzeyde çoktan seçmeli soru yazmak düzeyin doğası gereği mümkün değildir. Bu düzeyde yazılı bir yoklama yapılacaksa açık uçlu sorulardan faydalanılması daha doğru olacaktır.
Bir yanıt yazın